Το μακρινό 2019, ένα από τα βασικά προτάγματα του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν η «αριστεία». Από τότε έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι και πλέον μόνο ως τρολάρισμα της κοινής γνώμης μπορούν να αντιμετωπίζονται οι επικλήσεις του Πρωθυπουργού στην αξιοκρατία.
Θα ήθελα όμως να σταθούμε στο αφήγημα των «αρίστων», γιατί δεν έχει λάβει την προσοχή που του αρμόζει. Η ΝΔ ισχυριζόταν ότι θα στελεχώσει την κυβέρνηση και τον δημόσιο τομέα με «άριστους». Με αυτούς που έχουν τα καλά βιογραφικά (κατά Κυρανάκη), με αυτούς που έκαναν σπουδές σε πανεπιστήμια του εξωτερικού (τα εγχώρια είναι για την πλέμπα), με αυτούς δεν δέχονται να πιουν το λευκό κρασί στο ποτήρι της σαμπάνιας. Γιατί μόνο η ελίτ είναι πραγματικά «άξια» να κυβερνά.
Στην περίοδο της κατά ΝΔ αριστοκρατίας, «άριστος» δεν χρειάζεται να γεννηθείς (χωρίς να υποτιμάται βέβαια και αυτό), μπορείς να γίνεις. Μπορείς να μπεις στην «κάστα» των αρίστων με τον πλέον απλό τρόπο: να είσαι πρόθυμος να υπηρετήσεις τις επιδιώξεις της. Μετά χρίζεσαι «ο καλύτερος στον τομέα σου» μέσα από μια σειρά στημένων βραβεύσεων, συνεντεύξεων, δελτίων τύπου ή αποσιωπήσεων των «φιλικών» ΜΜΕ για τα έργα και τις ημέρες σου.
Αν είσαι πρόθυμος ή πρόθυμη να ξεπατώσεις τις αρχαιότητες στο σταθμό Βενιζέλου, να υπογράψεις για γαμήλιο πάρτυ στον κήπο δημόσιου Μουσείου, να καταπιείς το ξέπλυμα της αρχαιοκαπηλίας στην υπόθεση Στερν, να παραδώσεις στημένα πορίσματα ΕΔΕ (που συχνά σου έρχονται γραμμένα από αλλού) ώστε να καλύψεις τους αρεστούς και να διώξεις για ανύπαρκτα παραπτώματα τους ανεπιθύμητους, θα έχεις και τα ανάλογα ανταλλάγματα. Θα βρεθείς να διοικείς ένα Μουσείο, ενώ αποδεδειγμένα δεν είχες ποτέ κανένα χάρισμα που θα σου το επέτρεπε. Θα δώσεις συνεντεύξεις που θα σου φιλοτεχνούν το προφίλ, κι ας έχεις ανοιχτές έρευνες από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας. Θα προβάλει ο Πρωθυπουργός στο κυριακάτικο μήνυμά του την φοβερή σου ανακάλυψη, κι ας είναι απλώς μια (παρ)ερμηνεία των επιστημονικών δεδομένων.
Θα βρεθείς χωρίς καμία αξιολογική διαδικασία σε θέση Γενικής Διευθύντριας, θα αξιωθείς κονδύλια για την έρευνά σου, θα εδραιωθείς ως «λαμπρός επιστήμονας» -όχι με τις δάφνες της επιστημονικής κοινότητας αλλά με την εύνοια του κυβερνητικού προπαγανδιστικού μηχανισμού. Σε έναν απόλυτα ταιριαστό φαύλο κύκλο, κατόπιν, η κυβέρνηση θα επαίρεται ότι στελέχωσε τον κρατικό της μηχανισμό με τους «αρίστους».
Σε καμία άλλη συγκυρία δεν θυμάμαι εκλεγμένη κυβέρνηση να εξαίρει τόσο πολύ την απόσταση που την χωρίζει από τους ψηφοφόρους της, τον «απλό λαό». Η ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη προσπάθησε -και για ένα μεγάλο διάστημα κατάφερε- να μετατρέψει τον ελιτισμό σε ιδεολογία και πρακτική διακυβέρνησης. Ακόμη και η αντιπολιτευτική κριτική σε αυτό το αφήγημα γινόταν στο ίδιο ολισθηρό έδαφος: το ανύπαρκτο πτυχίο του Διαματάρη, οι μουσικές σπουδές του Κοντολέοντα, το κομματικό βιογραφικό του Μαρινάκη, δεν αμφισβητούν τον πυρήνα του αφηγήματος, απλώς τονίζουν τις στρεβλώσεις του. Έτσι, συσκοτίζουν την ίδια την ουσία του: ότι ο λαός δεν αξίζει να αυτοκυβερνηθεί.
Ουσία που αποτυπώθηκε ανάγλυφα στη στάση της κυβέρνησης όταν οι sans-culottes βγήκαν κατά εκατομμύρια στον δρόμο. Το αίτημά τους δεν είναι άξιο να ακουστεί ως τέτοιο. Άλλωστε, τι γνωρίζουν αυτοί από διακυβέρνηση; Το αίτημά τους όφειλε να (παρ)ερμηνευτεί από την ελίτ των «αρίστων», από αυτούς που διαθέτουν την τεχνογνωσία και το ιερό δικαίωμα να κυβερνούν. Ο λουδοβίκειος στόμφος του Πρωθυπουργού από το βήμα της Βουλής ήταν η θλιβερή υπογράμμιση.
Το ζήτημα δεν είναι μόνο να απαντήσουμε στα όσα εξωφρενικά ακούμε αυτές τις μέρες από τη ΝΔ. Το ζήτημα είναι να στοχεύσουμε στην καρδιά της αντίληψης που διαβρώνει ύπουλα την ίδια την δημοκρατία. Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό και υπάρχουν για τον λαό. Αλλά και όλες οι εξουσίες μπορούν να ασκούνται από τον ίδιο τον λαό. Ο βασιλιάς είναι γυμνός, αλλά πριν από όλα, δεν χρειαζόμαστε κανέναν βασιλιά.
Στήλη Ελεύθερη Κατάδυση, Εφημερίδα των Συντακτών 7.3.2025
https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/465301_i-kataskeyi-ton-ariston